Als je het geluk hebt om naar Japan te gaan, zul je de Japanners het woord "kawaii" (uitgesproken als "ka-wa-iiiiii", met de nadruk op de "iiiii") overal horen gebruiken, vooral als je in de wijk Harajuku bent, een iconische plek van de Japanse popcultuur. En als je het dan niet kunt horen, dan kun je het zeker zien.
Het woord kawaii (可愛い, of かわいい) is een Japans bijvoeglijk naamwoord voor iets of iemand dat schattig is en wordt zeer vaak gebruikt in Japan. Deze cultuur van schattigheid is terug te vinden in de kledingstijl van bepaalde jonge meisjes, op reclameposters, in j-popmuziek en zelfs in de Japanse keuken!
Maar wat betekent kawaii eigenlijk? Waar komt deze verrassende cultuur van schattigheid, met knuffeldieren met grote hoofden zoals Hello Kitty, vandaan? Dat gaan we uitzoeken. 😄
Maak je klaar om het kawaii-universum te ontdekken, een zeer verrassende wereld!
Oorsprong en definitie van het woord "kawaii"
De eerste betekenis die in je opkomt als we het over kawaii hebben is de term "schattig".
In werkelijkheid is de connotatie van het woord kawaii niet altijd positief geweest en de huidige definitie kan niet in één woord worden samengevat. De oorsprong zou komen van het woord "kaohayushi" dat tijdens de Heian-periode (794 - 1185) werd gebruikt om "een gezicht dat bloost van schaamte of schuld" te beschrijven. Tijdens het Taisho-tijdperk (1912 - 1926) evolueerde dit woord in "kawayushi", wat "verlegen, zielig, kwetsbaar" of "schattig, klein" betekent. Uit deze dubbele betekenis ontstond uiteindelijk de term kawaii zoals wij die kennen, evenals de term kawaisô, die "zielig" betekent.
De term kawaii wordt gebruikt om iets of iemand aan te duiden die schattig, onschuldig en puur is. Achter het woord zitten ook connotaties van verlegenheid, kwetsbaarheid en tederheid. Als je aan kawaii denkt, denk je misschien aan baby's met roze wangen 👶 of pluizige wezentjes, zoals babykatjes of dwergkonijntjes. Over het algemeen verwijst dit begrip van schattigheid naar de onschuld van de jeugd.
Fictieve personages die als "kawaii" worden beschreven, hebben allemaal dezelfde kenmerken, namelijk een rond hoofd dat meestal niet in verhouding staat tot het lichaam, hele grote ronde ogen, een heel klein neusje en een heel klein mondje. De kleuren zijn over het algemeen pastelkleuren, met tinten roze, blauw... kortom, een breed scala aan kleuren die doen denken aan de vroege kindertijd.
De geboorte van de kawaii-cultuur, een daad van rebellie
Het ontstaan van de kawaii-stijl is complex en vol mysteries. Het is moeilijk om het ontstaan ervan precies te dateren, laat staan het op één manier te verklaren. Het is echter wel mogelijk om een verband te leggen tussen de opkomst van de kawaii-stijl en een aantal rebellerende studenten.
Eind jaren zestig, begin jaren zeventig lanceerden Japanse universiteitsstudenten een protestbeweging tegen verstikkende tradities, academische kennis en autoriteit. Tijdens deze rebellie spijbelden velen van hen om kindermanga te lezen. Dit onvolwassen gedrag was een protest tegen stress, de sociale beperkingen van het volwassen leven en de eisen van het bedrijfsleven.
We zijn ook getuige van een ware kalligrafische revolutie. Jonge meisjes begonnen horizontaal te schrijven met ronde letters, regelmatige streken en versierd met kleine tekeningen en symbolen zoals hartjes, sterren en schattige gezichtsuitdrukkingen (waaruit later de beroemde smileys zouden ontstaan die we allemaal kennen 😉).
Deze nieuwe manier van schrijven, een verre schreeuw van de traditionele verticale kalligrafie met haar rigoureus onregelmatige penseelstreken, was een fenomenaal succes in alle Japanse scholen, tot grote wanhoop van de leraren omdat de kopieën onleesbaar werden. Deze schrijfstijl, bekend als burikko-ji ("kinderachtige karakters") of koneko-ji ("kitten karakters"), werd op sommige scholen zelfs verboden.
Toen de industrie zich bewust werd van de omvang van dit fenomeen, duurde het niet lang voordat bedrijven op de schattige bandwagon sprongen. Om hun producten of diensten te verkopen, aarzelen adverteerders niet om de kawaii-schrijfstijl van jonge Japanners te gebruiken. Een van de eerste bedrijven die gebruik maakte van kawaii was ongetwijfeld Sanrio, dat in 1974 een wereldberoemd kawaii-personage creëerde: Hello Kitty!
De alomtegenwoordigheid van kawaii in de Japanse cultuur
Oorspronkelijk gezien als een protestbeweging, is kawaii een echt onderdeel van de Japanse cultuur geworden, diep geworteld in de samenleving.
Het bijvoeglijk naamwoord kawaii kan worden gebruikt om een persoon, een object, een houding, een kledingstijl of een situatie te beschrijven. De kawaii-stijl strekt zich uit van modieuze kleding tot kunst, koken en muziek.
Kawaii in muziek
Als we maar één popicoon en tegelijkertijd koningin van kawaii zouden moeten noemen, zou dat ongetwijfeld zangeres Kyary Pamyu Pamyu zijn. Om haar kleurrijke, pittige en... vreemde wereld te ontdekken, is er niets beter dan de video voor haar nummer Ponponpon te bekijken. 👇
Als dit overzicht je er nog niet genoeg van heeft overtuigd dat Japanners in een heel eigen wereld leven, luister dan eens naar een nummer van de kawaii metalband Babymetal. Ja, dat lees je goed. En als je dacht dat het kawaii-universum en heavy metal elkaar nooit zouden kunnen ontmoeten, kijk dan eens naar deze video. 😄
Kawaii in de mode
De kawaii-kledingstijl is meestal vrouwelijk.
Het doel? Een heel kleurrijke, kinderlijke look met allerlei accessoires: armbanden, kettingen, barrettes, strikjes in het haar, strassteentjes of zelfs superschattige pluche tassen. 🎀
Kleding wordt versierd met franjes, kant, ballonmouwen, hoge sokken en lakschoenen. Het combineren van materialen, het mengen van explosieve of pastelkleuren en het verzamelen van gadgets maken allemaal deel uit van de kawaii fashion dress-code. En omdat er nooit genoeg kleur is, aarzel je niet om een pruik met lang roze, paars of blauw haar te dragen.
Binnen de kawaii-mode zijn er verschillende kledingstijlen. De meest populaire bij jonge Japanse meisjes is die beschreven in de vorige paragraaf. Deze vrolijke, kleurrijke kawaii-stijl staat bekend als Sweet Lolita.
Gotische Lolita's zijn net zo schattig, maar in een compleet andere wereld, veel donkerder en macaber. Er zijn ook Wa Lolita's, die erg gehecht zijn aan de traditionele Japanse mode, en Fruits Lolita's, die kleding dragen in felle kleuren en fruitige patronen. 🍓
👉 Lees meer in onze gids over Lolita-stijl!
Kawaii-mode uit zich door middel van kleding, talloze accessoires en make-up, maar ook door een kinderlijke lichaamshouding. Als je naar een jong meisje kijkt dat in kawaii gekleed is, zie je dat haar voeten meestal naar binnen zijn gedraaid, haar hoofd schuin en haar vingers uitgestrekt om een V-vorm te vormen. ✌️
Kawaii in de keuken
In de Japanse cultuur is het gebruikelijk om de lunch thuis klaar te maken en in een doosje te doen om mee te nemen en op te eten op het werk, op school of gewoon onderweg. Deze lunchbox wordt een bentobox genoemd. Traditioneel bereiden moeders de bento 's ochtends voor elk gezinslid.
Voor kinderen wordt het eten in de bento vaak in stukken gesneden en zo gevormd dat het op stripfiguren of kawaii-dieren lijkt. 🐰
Dit specifieke soort bento draagt de naam bento kyaraben (van het woord kyarakutaa, dat "personage" betekent). Het doel is om moederliefde te tonen, maar ook om de maaltijd smakelijker en minder saai voor kinderen te maken.
De kyaraben bento is een echt succesverhaal, gelinkt aan het groeiende fenomeen kawaii. Televisieprogramma's, kooktijdschriften en zelfs wedstrijden zijn eraan gewijd.
Sommige kyaraben zijn zo uitgebreid dat ze op echte eetbare kunstwerken lijken. Tegenwoordig is dit soort kawaii bento niet alleen voor kinderen, en veel volwassenen over de hele wereld hebben plezier in het maken van hun eigen kyaraben om een beetje vreugde en plezier aan hun dagelijks leven toe te voegen. Je hebt alleen de juiste bento-accessoires nodig om allerlei soorten personages te maken. 😊
En als je gefascineerd bent door de wereld van kawaii en de wereld van manga, moet je minstens één keer in je leven een Maid Café proberen te bezoeken! 😜
📮 Kawaii ten dienste van Japanse bedrijven, prefecturen en verschillende departementen
Kawaii houdt hier niet op, integendeel, en dit begrip is niet alleen voorbehouden aan de entertainmentindustrie. De meeste bedrijven hebben hun eigen mascotte, een schattig personage dat hun bedrijf aantrekkelijker maakt.
Op dezelfde manier wordt elke prefectuur in Japan vertegenwoordigd door een mascotte die de regio moet promoten. Ga maar na, zelfs de politie, het leger en de kernenergie hebben er een! 🙃
Links Shinjo-kun, de mascotte van de stad Susaki, die in 2016 de hoofdprijs voor mascottes won. Rechts Kumamon, de bekendste mascotte van Japan, die de prefectuur Kumamoto vertegenwoordigt.
Tot slot is kawaii in Japan veel meer dan een simpel bijvoeglijk naamwoord om iets schattigs aan te duiden, veel meer dan een modeverschijnsel, het is een echt onderdeel van de Japanse cultuur.
Kunnen we achter dit verlangen om terug te keren naar de kindertijd, naar een kleurrijke, gelukkige wereld waarin iedereen elkaar liefheeft en accepteert, niet een bepaalde vorm van rebellie zien? Deze weigering om volwassen te worden zou wel eens een manier kunnen zijn om de toekomst van volwassenen in Japan uit te dagen, de verantwoordelijkheden die ze hebben ten opzichte van de gemeenschap, de verplichting om in het gareel te lopen en hard te werken zonder het minste teken van zwakte te vertonen.
Hoe dan ook, als je het geluk hebt om een reis naar het Land van de Rijzende Zon te maken, ontkom je niet aan kawaii, waar je ook gaat. 😄
