De tenugui, een emblematisch accessoire uit de Edo-periode, is een traditionele handdoek die diep gewaardeerd wordt door de Japanse bevolking. Het is onmiskenbaar dat dit prachtig bedrukte stuk stof talloze toepassingen heeft. Of het nu als zakdoek, omslagdoek, of zelfs als bandana wordt gebruikt, de veelzijdigheid van de tenugui is al eeuwenlang een constante. Ontdek zijn vele toepassingen vanaf de tijd van de Tokugawa shoguns tot vandaag de dag.
Wat is een Tenugui?
Bron: kamawanu.com
Tenugui (手拭) is het Japanse woord voor "handdoek" en betreft een veelzijdige Japanse katoenen handdoek die gemakkelijk overal mee naartoe genomen kan worden. Standaard meet de tenugui 35 cm in de breedte en 90 cm in de lengte, en het is vaak prachtig versierd met traditionele Japanse motieven. Een opvallend kenmerk is dat deze stof geen plooien of zomen heeft, waardoor hij snel droogt. Elk exemplaar wordt met de hand vervaardigd, waardoor elk stuk uniek is.
👩🎨 Handgemaakt
Het productieproces begint met het bleken van de stof volgens de Wazarashi-methode, wat resulteert in een zijdezachte textuur die ideaal is voor de gevoelige huid. Vervolgens passen ambachtslieden een traditionele verftechniek genaamd Chusen toe: ze leggen een sjabloon op de stof en bedekken deze met een laag lijm voordat ze de verf aanbrengen. De verf hecht zich aan de onbedekte delen, waardoor de patronen zichtbaar worden. Sommige tenugui zijn ware kunstwerken, waarbij de motieven met de hand worden getekend met lijm om de contouren te definiëren. Op deze manier kunnen heldere, egale kleuren worden bereikt, evenals kleurovergangen door twee tinten in hetzelfde gebied te mengen.
Geschiedenis van de Tenugui
De oorsprong van de tenugui ligt in de Heian-periode en het werd oorspronkelijk gebruikt in Shinto-rituelen. In die tijd werd katoen beschouwd als een waardevol textiel dat alleen toegankelijk was voor mensen van hoge rang. Pas tijdens de Edo-periode, met de opkomst van de katoenteelt, verspreidde het gebruik van deze handdoek zich naar de bredere bevolking. Destijds werd de tenugui gebruikt om handen, gezicht en lichaam af te vegen, en diende het ook als hoofdbedekking om het hoofd te beschermen tegen stof. In de loop der jaren heeft deze fijne katoenen handdoek tal van toepassingen gevonden.
🤹♀ Een multifunctionele Japanse handdoek
In het verleden diende de tenugui als lichaamshanddoek in openbare baden, zoals sento. Arbeiders gebruikten het ook als hoofdbedekking om hun gezicht en haar te beschermen tegen stof. Hoewel moderne alternatieven geleidelijk aan terrein hebben gewonnen, zijn sommige van deze traditionele toepassingen behouden gebleven.
Een voorwerp van kunst en faam
Gedurende vele eeuwen hebben acteurs in het Kabuki-theater en vertellers in rakugo (Japanse literaire voorstellingen) de tenugui als rekwisiet gebruikt. Er zijn zelfs tenugui met het mon (Japans insigne) van de artiest. Ten slotte wordt dit object in het Land van de Rijzende Zon vaak gebruikt als achtergrond of reclamemiddel.
Traditioneel kledingaccessoire
Opgerold tot een hoofdband, zoals een hachimaki of bandana, dient de tenugui als aanvulling op de traditionele klederdracht. Het wordt vaak gezien tijdens matsuri (Japanse festivals). Vechtsportbeoefenaars en kendospelers dragen het op hun hoofd om zweet van hun voorhoofd te vegen. Japanse chef-koks rollen het om hun voorhoofd als teken van vastberadenheid, zowel in luxe restaurants als meer informele eetgelegenheden.
Alledaags voorwerp
De tenugui is een ideaal multifunctioneel voorwerp voor dagelijks gebruik. Deze handgemaakte stof kan ook dienen als schort of theedoek om je handen af te vegen. Door het op te vouwen, kun je er zelfs een brillenkoker van maken of voorwerpen bundelen.
Badkamerlinnen
Dankzij de absorberende stof kan de tenugui worden gebruikt als zakdoek, badhanddoek of sponzendoek voor sporters.
🩹 Op maat gemaakt verband
In geval van verwondingen kan de tenugui dienen als gaas of verband, omdat het gemakkelijk met de hand kan worden gescheurd.
💝 Elegante verpakking
Ten slotte is deze stof uiterst praktisch om alledaagse voorwerpen in te pakken en te vervoeren. Je kunt er bijvoorbeeld een fles, een bentobox of fruit voor je lunchpauze in verpakken. Het kan ook dienen als cadeauverpakking, vergelijkbaar met furoshiki.
Hoe wordt de Tenugui tegenwoordig gebruikt?
Naast de traditionele toepassingen heeft de tenugui meer moderne functies in het dagelijks leven. Hier zijn een paar voorbeelden van hoe je deze multifunctionele handdoek op een andere manier kunt gebruiken.
Op het hoofd, als bandana
De tenugui is een trendy accessoire dat populair is bij festivalgangers tijdens matsuri. Het wordt ook steeds vaker gezien in het haar van fashionista's als haaraccessoire.
Je kunt het vouwen en onder je haar schuiven, bovenop je hoofd vastbinden met een mooie knoop, of het over je haar leggen ter hoogte van je voorhoofd voordat je het achter je hoofd vastmaakt.
In een stoffen masker
Dankzij de kwaliteitsstof en kleurrijke patronen kan de tenugui worden omgetoverd tot een elegant en modieus mondmasker.
🍳 In de keuken, als theedoek
Als de tenugui beschadigd is, kan hij worden gebruikt om borden, groenten of fruit af te vegen, als handdoek of om schoon te maken.
🛁 In de badkamer, als handdoek
Deze handdoek heeft uitstekende absorberende eigenschappen en droogt snel, waardoor het een originele badhanddoek is die gemakkelijk in je koffer past. Tenugui is zacht voor de huid en is ook milieuvriendelijker. Het kan zelfs dienen als make-up remover, gewoon even afspoelen met zeep en koud water.
Op muren, als decoratie
Sommige tenugui zijn ware kunstwerken en dienen als perfecte decoratieve stukken voor moderne ontwerpers. Eenmaal ingelijst, verfraaien ze je muren en voegen ze een vleugje kawaii of Zen-Aziatische decoratie toe. Je kunt ze ook gebruiken om bloempotten of tissueboxen te versieren.
Op de eettafel
Tenugui kan worden gebruikt als tafelloper of als servet voor je gasten, waardoor een verfijnd accent wordt toegevoegd aan je tafeldecoratie.
👒 Als alledaags modeaccessoire
Gedragen als sjaal of omslagdoek geeft de tenugui direct een chique uitstraling aan je outfit dankzij de prachtige patronen.
Als cadeau
De tenugui is een ideaal geschenk, gezien zijn belangrijke rol in de Japanse cultuur. Het is ook een geweldig reissouvenir dat herinnert aan de Japanse tradities.
Kortom, de tenugui is verre van een verouderd stuk textiel; het is eerder een symbool van de rijke Japanse cultuur en ambacht, met talloze moderne toepassingen. In het Land van de Rijzende Zon wordt het gebruikt voor persoonlijke hygiëne, interieurdecoratie en het inpakken van voorwerpen, waardoor het een origineel cadeau is om mee te nemen van je reis naar Japan.
