Je kunt niet over Japanse folklore praten zonder aan de yōkai te denken. In bossen, steden, huizen... deze geesten zijn overal om ons heen. 👀
De yōkai (妖怪) zijn bovennatuurlijke wezens die zeer aanwezig zijn in de Japanse cultuur. De term yōkai kan worden vertaald als "geest, demon of spook". Er is een grote verscheidenheid aan yōkai, variërend van de engste tot de meest maffe.
Sinds het begin der tijden hebben deze kwaadaardige geesten, of gewoon grappenmakers, veel kunstenaars geïnspireerd in het land van de rijzende zon. Sinds de middeleeuwen verschijnen ze op schilderijen, beeldhouwwerken en prenten, en meer recentelijk in videogames en manga.
Maar wie zijn deze vreemde wezens? Waar komen ze vandaan en wat stellen ze vandaag de dag voor? 🧐
Laten we samen ontdekken wat een yōkai is en vervolgens de top 12 van de meest populaire yōkai in Japan verkennen. 👇
🤔 Wat is een yōkai?
Yōkai betekent monster, geest, demon of bovennatuurlijk fenomeen. Deze van het Chinees afgeleide term blijft nogal mysterieus. Bovendien duidt het kanji-schrift op een vreemd en buitengewoon karakter.
Je hebt waarschijnlijk de beroemde animatiefilm Princess Mononoke van Hayao Miyazaki al gezien, met de kleine bosgeesten? Nou, dat zijn typisch yōkai! Mononoké, wat vertaald kan worden als "wrekende geest" of "vreemd ding".
De yōkai komen uit Japanse legendes, die voornamelijk zijn afgeleid van Shinto, Boeddhisme, Chinese geschiedenis en verhalen uit vreemde landen.
| Oorspronkelijk vertegenwoordigden deze hersenschimmige wezens de angst voor het onbekende en de onverklaarbare kwellingen waaraan de Japanners leden. Na verloop van tijd kregen ze nieuwe krachten, wat duidde op de groeiende belangstelling van het volk voor de band met het onzichtbare. |
⚠️ Er wordt onderscheid gemaakt tussen traditionele yōkai en yōkai die zijn bedacht door auteurs die zich lieten inspireren door folklore, omdat de Japanners zo dol waren op deze vreemde wezens, vooral tijdens de Edo-periode.
Yōkai zijn een integraal onderdeel van de Japanse cultuur en traditionele Japanse kunst. Ze zijn overtuigingen, tradities, bijgeloof of gewoon objecten van vermaak, en worden ook afgebeeld op talloze festivals en in de media. Ze symboliseren zowel het onverklaarbare als de moraal die kinderen via Japanse sprookjes wordt bijgebracht. 👨🏫
Sinds een jaar of vijftien zijn manga's helemaal in in Nederland, waardoor de aantrekkingskracht van de Aziatische cultuur en bovennatuurlijke wezens toeneemt, zoals Le pacte des Yōkai van Yuki Midorikawa. Je zult ook gemerkt hebben dat videogames zoals Yo-kai Watch en Japanse animatiefilms zoals Naruto, My Neighbor Totoro en de Ayakashi-serie weer in opkomst zijn.
De Japanse tekenfilm Gegege no Kitaro vertelt het verhaal van Kitaro, een yōkai met het uiterlijk van een kleine jongen die streeft naar vrede tussen de wereld van Japanse monsters en die van mensen.
Met menselijke, dierlijke of objecteigenschappen heeft elke yōkai zijn eigen bijzonderheid en geschiedenis. En wist je dat sommige wezens magische krachten hebben, zoals het vermogen om te metamorfoseren? Deze staan bekend als obake.
Als je een yōkai ziet, moet je, voordat je bang wordt, weten dat er verschillende soorten zijn: gevaarlijke, gemene, ondeugende, grappenmakende en welwillende. De meeste zijn slechte voortekenen, maar sommige kunnen je geluk brengen. De kunst is om te weten hoe je ze herkent 😉
Lijst van de bekendste yōkai
Omdat we zien dat je nieuwsgierigheid gewekt is, volgt hier een lijst (verre van uitputtend!) van de bekendste yōkai in Japan.
Oni, de Japanse demon 👹
Illustratie door Matthew Meyer op www.yokai.com
De Oni, demonen uit de Japanse mythologie, vormen een subcategorie van de yōkai. Dit angstaanjagende monster wordt vaak afgebeeld met horens en scherpe tanden.
Hoewel ze destijds bijzonder angstaanjagend waren, werden ze ook beschermende geesten in huis in ruil voor offers. Deze kwaadaardige Japanse demon komt veel voor in de Japanse folklore en heeft vaak een rode of blauwe huid.
Een zeer populaire Oni in Japan is de Hannya-demon. Volgens de legende is dit een jonge vrouw die is teruggekeerd uit de dood om wraak te nemen. Ze laat haar woede en jaloezie los op gewetenloze mannen.
Op oudejaarsavond is er in het noorden van Japan een ritueel waarbij de lokale bevolking Japanse Oni-maskers draagt om ongehoorzame kinderen weg te jagen.
Tengu, de bergbewaker met de lange neus 👺
Illustratie door Ai Tatebayashi
De Tengu zijn roodharige kobolden met een typische lange neus. In de loop van de geschiedenis heeft deze Japanse demon zijn uiterlijk zien evolueren. Zijn oorsprong is nog steeds onduidelijk en er zijn veel theorieën om hem te verklaren. Voor zover we weten is de Tengu half mens, half vogel. Hij heeft een paar vleugels op zijn rug en zijn lange neus zou het overblijfsel zijn van een snavel.
In het verleden werd hij beschouwd als de vijand van het boeddhisme. Volgens de legende vermaakte hij zich door priesters van hun geloof af te brengen en vrome mensen die te ijdel waren voor de gek te houden.
Tegenwoordig is het beeld van de Tengu verzacht. Van een kwaadaardige demon is hij nu de beschermer van de bergen. Als je bij hem in de gunst komt, zal hij je familie en je huis beschermen. Maar pas op dat je niet te trots wordt, anders krijg je een flinke schop onder je kont. Jazeker, De Tengu beheersen vechtkunsten tot in de perfectie! 😄
Yurei, de geest die horrorfilms waardig is 😱
Illustratie door Matthew Meyer op www.yokai.com
Yurei vormen de subcategorie van Japanse geesten. Meestal zien ze eruit als een lijk gekleed in een kimono, met lang zwart haar en een zwevend uiterlijk.
Maar waar komen deze geesten vandaan die rondspoken in de wereld van de levenden? Yurei zijn dode mensen die zich niet bij hun voorouders hebben kunnen voegen. Ze zijn veroordeeld om voor eeuwig in het voorgeborchte rond te dwalen. Deze wraakzuchtige spoken inspireerden veel Japanse werken in de 19e eeuw. Ze terroriseren de Japanners op dezelfde manier als onze Lady in White. 👻
Doet dit je denken aan een bepaalde horrorfilm genaamd The Ring? Een goede raad: als je een yurei ziet, loop dan snel door! 😨
Als je wilt weten hoe je dit spook herkent en hoe je er vanaf komt, bezoek dan ons artikel over yurei.
Kappa, de stiekeme jongen uit de rivier 🐢
Illustratie door Matthew Meyer op www.yokai.com
Met zijn tengere jongensuiterlijk verbergt de Kappa zijn spel goed. Hij komt voornamelijk voor in zoetwatergebieden. Zijn naam betekent dan ook"rivierkind".
Hij lijkt op een schildpad, met een schild op zijn rug en zwemvliezen. De bovenkant van zijn schedel heeft een kom gevuld met water die constant in evenwicht gehouden moet worden om zijn kracht te behouden. Er wordt gezegd dat de Kappa het leuk vindt om mensen en kinderen het water in te lokken, ze te verdrinken voordat hij ze verslindt.
Zwakke punten? Een groot gevoel voor beleefdheid en een onvoorwaardelijke liefde voor komkommers. Dus om aan de Kappa te ontsnappen, heb je twee opties: 1) dwing hem je te begroeten zodat hij voorover leunt en zijn kom leeggooit. 2) gooi een komkommer naar hem zodat hij al zijn toewijding op zijn favoriete lekkernij gooit. En dan... rennen! 😅
Akaname, het toiletmonster 🛁
Illustratie door Matthew Meyer op www.yokai.com
Dit monster voedt zich met zijn grote tong met vuil uit onverzorgde huizen.
Je kunt het in het donker tegenkomen, in je badkamer of toilet als die te smerig zijn. Het kan zelfs mensen aanvallen die een ernstig gebrek aan hygiëne hebben.
Dus om dit te voorkomen raden we je aan om je aardewerk goed te poetsen en echt schoon te blijven. 😜
Ashiarai yashiki, de reuzenvoet 👣
Illustratie door Matthew Meyer op www.yokai.com
Idem dito, als je geen schoonmaakprofessional bent, kan dit monster dat eruitziet als een reusachtige voet bedekt met vuil zijn opwachting maken in je huis.
Het komt rechtstreeks uit het plafond en smeekt om gewassen te worden. Het is een teken dat het tijd is om te stofzuigen en te dweilen.
Om er vanaf te komen, kun je een voetenbad overwegen. Geweldige pedicure!
Tanuki, de geest van het bos 🐶
Standbeeld van een tanuki. Afbeeldingsbron Wikipedia
Veel yōkai zijn geïnspireerd op echte dieren, zoals de Tanuki. Deze hondachtige die oorspronkelijk uit Azië komt, wordt wasbeerhond genoemd, hoewel hij sterk op een wasbeer lijkt.
De Tanuki is een bosgeest die erom bekend staat goedaardig te zijn en van sake te genieten 🍶. Het is een ondeugend, maar niet gevaarlijk wezen dat kan veranderen in een mens om hen voor de gek te houden. Als je dit magische dier echter tegenkomt, kun je het zien als een voorteken van geluk en voorspoed. 💰
Dus nee, je hebt geen verdraaide geest, dit Tanuki-beeldje heeft inderdaad een enorm paar c***lles. Dat is een van de speciale kenmerken van deze yōkai: hij is uitgerust met te grote testikels die de grootte van 8 tatamimatten kunnen hebben! Door zijn testikels op te blazen, kan hij ze gebruiken als trommel, wapen, paraplu en zelfs visnet!
Kitsune, de veelvormige vos 🦊
Een onvolledig compendium van mythische wezens door Edward Kwong.
Deze vosachtige yōkai met meerdere staarten kan goedaardig, kwaadaardig of gewoon ondeugend zijn, maar één ding is zeker: hij heeft meer dan één truc achter de hand. 😏
De sluwe en ondeugende Kitsune heeft de kracht om te veranderen in een mooie, jonge vrouw om mannen te betoveren en ze voor de gek te houden. Als je een goed mens bent, kan deze yōkai je beschermen en trouw en oprecht blijven. Na verloop van tijd worden de krachten van de Kitsune steeds krachtiger. Hij kan gedachten lezen, geesten manipuleren of zelfs de toekomst voorspellen! 😮
De Kitsune is zo geliefd en vereerd in Japan omdat hij de boodschapper is van Inari, de godin van rijst, handel en welvaart!
Bakeneko de spookkat 🐱
Japanse prent met een afbeelding van Bakeneko.
De naam Bakeneko kan worden vertaald als "monsterkat". Dit angstaanjagende wezen staat erom bekend dat het in zijn huis rondwaart en bezit neemt van de mensen die er wonen.
In zijn meest kwaadaardige versie kan deze spookkat zijn meester verslinden om zijn plaats in het huis in te nemen. Leuke kat!
Pas op, als je een kat met twee staarten tegenkomt, is het een Nekomata, een nog vreselijkere versie van de Bakeneko. Deze kan zelfs vuurballen gooien. 🔥
We kunnen je geruststellen: niet zomaar elke katachtige wordt een Bakeneko. Daarvoor moet hij een lange staart hebben, ouder zijn dan 13 jaar en meer dan 3,5 kg wegen. Je zult je kat nooit meer op dezelfde manier zien... 😅
Rokurokubi, het monster met de lange nek 😲
Illustratie door tot3mica op DeviantArt.
Overdag ziet de Rokurokubi er menselijk uit, maar 's nachts verandert hij in een monster. Zijn onderscheidende kenmerk? Een nek die tot in het oneindige reikt.
De Rokurokubi is over het algemeen vrouwelijk en valt graag mannen aan om hun bloed op te zuigen. De gevaarlijkste versie van deze yōkai heet nukekubi.
Als de nacht is gevallen, komt het hoofd van de nukekubi los van zijn lichaam, waardoor hij vrij kan vliegen en op extreme moordmissies kan gaan jagen. Zijn zwakke punt is zijn lichaam, dat levenloos en kwetsbaar blijft.
Als je 's ochtends wakker wordt, lijkt je nachtelijke escapade meer op een droom dan op werkelijkheid. Daarom zijn er Rokurokubi die zichzelf negeren en geloven dat ze volledig menselijk zijn. Het is genoeg om je gek te maken 🤯
Yama Uba, de heks in een kimono 🧟♀️
Illustratie door Matthew Meyer op www.yokai.com
Net als de heksen uit sprookjes is Yama Uba een gemene en afzichtelijke oude vrouw.
Deze onverzorgd uitziende vrouw heeft lang, ruig haar, een verdorde huid en een enorme mond. Ze draagt meestal een versleten kimono en woont in het bergbos.
Yama Uba kan veranderen in een jonge jonkvrouw of een oma cake om de ongelukkigen die op haar pad komen te misleiden, naar haar huis te lokken en te verslinden!
Dus als je in het bos ronddwaalt en verdwaalt, vertrouw dan niet op de eerste de beste persoon die je tegenkomt om de weg terug te vinden... of riskeer je leven te verliezen!
Hoewel ze vaak kwaadaardig zijn, bewijst de legende van Kintaro dat de Yamanba ook een moederlijke en beschermende kant kan hebben.
Kasa-obake, de grappenparaplu ⛱
Illustratie door lylecore op DeviantArt.
In de Japanse folklore worden voorwerpen die meer dan 100 jaar oud zijn ook een beetje menselijk. Deze yōkai worden Tsukumogami genoemd.
Kasa-obake is een paraplu die zowel cyclops als éénbenig is. En dat is nog maar het begin!
Maak je geen zorgen als je hem ziet, want hij is vrij onschuldig. Hij is echter wel een beetje een grappenmaker.
De yōkai zijn overal, dus houd je ogen open!
Er zijn veel, veel, VEEL andere yōkai om je heen, zelfs op de meest nietsvermoedende plekken, dus houd je ogen goed open. 👀
Van oude Japanse schilderijen uit de Middeleeuwen tot animatiefilms en prenten uit het Edo-tijdperk, yōkai hebben Japanners altijd gefascineerd met hun mysterie en originaliteit. Ook in de hedendaagse manga en animatiefilms blijven deze bovennatuurlijke wezens ons verbazen.
Als je gefascineerd bent door deze vreemde wereld van Japanse folklore, raden wij je de website www.yokai.com aan, waar je een soort catalogus vindt met honderden yōkai, de één nog gekker dan de ander. De site is in het Engels en elke yōkai heeft zijn eigen beschrijving en illustratie. Je kunt ook Matthew Meyers instagram account volgen voor je wekelijkse dosis yōkai, genoeg om nachtmerries van te krijgen!
